Inleiding
In de hedendaagse economie wordt geld gezien als een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijks leven. Echter, de onderliggende mechanismen die ons monetaire systeem aandrijven, zijn vaak complex en worden zelden volledig begrepen door het grote publiek. Deze white paper biedt een diepgaand overzicht van twee cruciale aspecten van ons geldsysteem: de voortdurende verdamping van de waarde van ons geld en de problematische aard van schulden. Deze inzichten zijn gebaseerd op de bevindingen uit twee belangrijke analyses van CryptoStarter Academy.
1. De Verdamping van Geld
Het concept van geldverdamping verwijst naar de afname van de koopkracht van geld over tijd, wat voornamelijk wordt veroorzaakt door inflatie en het voortdurende bijdrukken van geld door centrale banken. Deze economische processen zorgen ervoor dat elke eenheid van valuta minder waardevol wordt, wat op zijn beurt leidt tot een stijging van de prijzen van goederen en diensten.
1.1 Oorzaken van Geldverdamping
De voornaamste oorzaken van geldverdamping zijn onder andere:
- Inflatie: Inflatie is een economisch fenomeen waarbij de prijzen van goederen en diensten stijgen, wat resulteert in een afname van de koopkracht. Hoewel een lage inflatie vaak wordt gezien als een teken van een gezonde economie, kan aanhoudende inflatie de waarde van spaargeld verminderen en leiden tot onzekerheid in de markt.
- Monetaire expansie: Centrale banken kunnen de geldhoeveelheid vergroten door meer geld in omloop te brengen. Dit kan gebeuren door middel van kwantitatieve versoepeling (QE) of andere vormen van monetaire beleidsmaatregelen. Het gevolg hiervan is dat, naarmate er meer geld in omloop komt, de waarde van elk afzonderlijk bankbiljet afneemt.
- Verlies van vertrouwen: Als mensen het vertrouwen verliezen in de waarde van hun geld, bijvoorbeeld door hyperinflatie of economische instabiliteit, kan dit leiden tot een verdere verdamping van de valuta.
1.2 Gevolgen van Geldverdamping
De gevolgen van geldverdamping zijn verstrekkend en raken verschillende sectoren van de samenleving:
- Vermogensverlies: Geldverdamping vermindert de reële waarde van spaargeld, pensioenen en andere financiële activa, wat leidt tot vermogensverlies voor individuen en huishoudens.
- Sociale ongelijkheid: Inflatie en geldverdamping kunnen leiden tot grotere ongelijkheid, omdat de rijkste segmenten van de bevolking beter in staat zijn om hun activa te beschermen tegen waardeverlies dan de armere segmenten.
- Economische onzekerheid: Bedrijven kunnen te maken krijgen met onzekerheid over toekomstige kosten en winsten, wat kan leiden tot minder investeringen en economische groei.
2. De Schaduwzijde van Geld en Schuld
Geld en schuld zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in moderne economieën. Schuld kan echter een dubbelzwaard zijn: aan de ene kant maakt het economische groei mogelijk, maar aan de andere kant kan het ook leiden tot ernstige economische en sociale problemen.
2.1 Het Ontstaan van Schuld
Het concept van schuld is diepgeworteld in onze financiële systemen. Geld, zoals we het vandaag de dag kennen, is vaak gebaseerd op schuld. Wanneer banken leningen verstrekken, creëren ze geld dat moet worden terugbetaald met rente. Dit mechanisme is fundamenteel voor de werking van onze economie, maar het brengt ook risico’s met zich mee:
- Overmatige schuldenlast: Wanneer individuen, bedrijven of overheden te veel schulden aangaan, kan dit leiden tot een vicieuze cirkel van meer lenen om oude schulden af te betalen, wat uiteindelijk kan resulteren in een schuldencrisis.
- Economische kwetsbaarheid: Hoge niveaus van schuld kunnen economieën kwetsbaar maken voor schokken, zoals economische neergang of stijgende rentetarieven, wat kan leiden tot faillissementen en werkloosheid.
2.2 De Impact van Schuld op de Samenleving
De afhankelijkheid van schuld in onze economie heeft ook aanzienlijke gevolgen voor de samenleving:
- Ongelijkheid: Schuldverplichtingen kunnen de ongelijkheid vergroten, omdat de kosten van schulden relatief zwaarder drukken op de lagere inkomensklassen.
- Verlies van autonomie: Individuen en naties die diep in de schulden zitten, kunnen hun financiële autonomie verliezen, wat leidt tot een afhankelijkheid van schuldeisers en internationale financiële instellingen.
- Psychologische effecten: De stress en onzekerheid die gepaard gaan met hoge schuldenniveaus kunnen leiden tot ernstige psychologische gevolgen, waaronder angst en depressie.
3. Grafische Analyse
3.1 Geldverdamping en Inflatie
Bron: Eurostat, 2023
De grafiek hierboven toont de inflatiepercentages in de Eurozone van 2002 tot 2023. Zoals te zien is, zijn er perioden van relatief lage inflatie, gevolgd door significante pieken, met name na de financiële crisis van 2008 en de recente pandemie. Deze inflatiepieken corresponderen vaak met perioden van verhoogde monetaire expansie door de ECB, wat bijdraagt aan de verdamping van de koopkracht van geld. Laat je niet misleiden. De grafiek hierboven toont de inflatiepercentages in de Eurozone van 2002 tot 2023. Zoals te zien is, zijn er perioden van relatief lage inflatie, gevolgd door significante pieken, met name na de financiële crisis van 2008 en de recente pandemie. Deze inflatiepieken corresponderen vaak met perioden van verhoogde monetaire expansie door de ECB, wat bijdraagt aan de verdamping van de koopkracht van geld. Laat je niet misleiden. De lagere inflatie in 2023 moet worden opgeteld bij die van 2022, waardoor je in vergelijking met 2021 een totale inflatie van ongeveer 13% hebt ervaren, en ten opzichte van 2010 zelfs ongeveer 34%. Dit is nog los van de werkelijke inflatie, aangezien de inflatie-index vaak wordt aangepast om een positiever beeld te schetsen.
3.2 De Groei van de Schuldquote
Bron: CEIC Data, Eurostat, EC, ChatGPT
Deze grafiek toont de Overheidsschuld in verschillende EU-landen van 2009 tot 2023. Na de financiële crisis is er een duidelijke stijging in de schuldquote te zien, wat de toename van de afhankelijkheid van schuld in de Europese economieën illustreert. Dit benadrukt de groeiende problematiek van schulden in de moderne economie.
4. Conclusie
Ons huidige monetaire systeem, gebaseerd op inflatie en schuld, brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. Terwijl geldverdamping de koopkracht van huishoudens vermindert, creëert de afhankelijkheid van schuld een fragiele economische structuur die gevoelig is voor instabiliteit en crises. Het is essentieel dat beleidsmakers en burgers zich bewust worden van deze dynamieken om duurzame oplossingen te vinden die de economische veerkracht kunnen vergroten en sociale rechtvaardigheid bevorderen.
Referenties
- Eurostat (2023). “Inflation Rates in the Eurozone: 2000-2023.”
- Europese Centrale Bank (2023). “Government Debt Ratios in the EU: 2000-2023.”
- CryptoStarter Academy. (2024). “Ons Geld Verwatert Waar We Bij Staan.”
- CryptoStarter Academy. (2024). “Geld & Schuld: Een Eng Sprookje.”